Be Strong αγωγή VS Espresso για την επάρατη άγνοια...
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Σήμερα 31/05/2012, τρεις ημέρες πριν τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Επιζώντων του καρκίνου, μέσω της νομικής μας υπηρεσίας, κατετέθη στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, δικόγραφο αγωγής προς την εφημερίδα Espresso, για την χρησιμοποίηση του όρου η «επάρατη νόσος» ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ.
Πρόσφατα, με αφορμή το χαμό της δικής μας, Ελένης Καλαμάρη, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα espresso στις 13/04/2012 αφιερώμα που δυστυχώς προσέβαλε τη μνήμη της, αλλά και τη δράση της οργάνωσής μας.
Θεωρούμε απαράδεκτο να μην εισακούονται οι φωνές μας και ο αγώνας που κάνουμε από το 2009, με όποιο μέσο διαθέτουμε, ότι ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ θα πρέπει να λέγεται πλέον με το ΟΝΟΜΑ του. Θεωρούμε απαράδεκτο, σε αφιέρωμα για το θάνατο της Ελένης, που έζησε και συντάχτηκε στο σκοπό αυτό, να γράφεται ότι πέθανε από την «επάρατη νόσο».
Αρνούμαστε να ανεχθούμε οποιαδήποτε αναφορά στην οργάνωσή μας σε κείμενα όπου, στερεοτυπικά και με παντελή έλλειψη ανθρώπινης και κοινωνικής ευαισθησίας, ο καρκίνος αναφέρεται ως «η καταραμένη αρρώστια».
Αξιώνουμε από την ελληνική δημοσιογραφία να αντιμετωπίζει αντίστοιχα θέματα με σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να λειτουργεί όπως απαιτείται από τις ανάγκες για ενημέρωση, προαγωγή ιδεών και διαμόρφωση υγιούς κοινωνικής συνείδησης.
Σταθεροί στον αγώνα μας και αποφασισμένοι να προασπίσουμε αυτόν, αλλά και να σταθούμε δίπλα σε όσους μάχονται τον καρκίνο, επειδή όλοι έχουν δικαίωμα στην ελπίδα, προσφεύγουμε στη δικαιοσύνη, διεκδικώντας αυτό που πρεσβεύουμε, με την πίστη ότι στην ελληνική κοινωνία το ζήτημα αυτό θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ήδη ως αυτονόητο. 28.000.000 εκατομμύρια επιζώντες του καρκίνου σ’ όλο τον κόσμο γνωρίζουν ότι η μόνη επάρατη νόσος είναι η άγνοια…
Για την εκπροσώπησή μας στο δικαστικό αυτόν αγώνα, έχουμε δώσει εντολή στη δικηγορική εταιρεία «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΔΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ» που στέκεται και σε αυτήν την προσπάθεια στο πλευρό μας. Παρακάτω δημοσιεύουμε το δικόγραφο αγωγής που υποβάλλαμε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών και έχει ως εξής:
ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
(ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟΥ 681Δ ΚΠολΔ)
(ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΡΘΡΟΥ 681Δ ΚΠολΔ)
Α Γ Ω Γ Η
1. Της κοινωφελούς, μη κερδοσκοπικής οργάνωσης, φίλων του καρκίνου, με το διακριτικό τίτλο «ΜΕΙΝΕ ΔΥΝΑΤΟΣ» (BE STRONG), που εδρεύει στην Κυψέλη Αττικής, οδός Αγίας Ζώνης αρ.1Α, όπως νομίμως εκπροσωπείται
2. Του Παναγιώτη Μιχαήλ του Ανδρέα, κατοίκου Γαλατσίου, οδός Στρ. Μακρυγιάννη, αρ. 10
Κ Α Τ Α
1. Της εταιρείας ESPRESSO - ΝΕΠ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε, ιδιοκτήτριας της ημερήσιας εφημερίδας ESPRESSO, που κυκλοφορεί πανελλαδικώς, η οποία εδρεύει στην Καλλιθέα Αττικής, οδός Ελευθερίου Βενιζέλου, αρ. 282 και εκπροσωπείται νόμιμα
2. Του εκδότη της ως άνω εφημερίδας, κατοίκου Καλλιθέας Αττικής, οδός Ελευθερίου Βενιζέλου, αρ. 282
1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
1.1 Αρμοδιότητα
Η παρούσα αγωγή παραδεκτά εισάγεται με την προκείμενη διαδικασία, σύμφωνα με τη διάταξη 681Δ του Κ.Πολ.Δ., στην οποία ορίζεται ότι, κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 666 παρ.1, 667, 671 παρ.1 - 3, 672-676 Κ.Πολ.Δ., δικάζονται, από το καθ’ ύλην αρμόδιο δικαστήριο, πάσης φύσεως διαφορές, που αφορούν σε αποζημιώσεις οποιασδήποτε μορφής περιουσιακής ζημίας ή ηθικής βλάβης, που προκλήθηκαν δια του Τύπου, καθώς και συναφείς προς αυτές αξιώσεις προστασίας προσωπικότητας των προσβληθέντων. Άρα, αρμόδιο δικαστήριο, και ένεκα ποσού, για να εκδικάσει την παρούσα αγωγή, είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο, όπως προκύπτει από το συνδυασμό των άρθρων 1, 7, 9, 10, 14περ. 2 ΚΠολΔ.
Συνεπώς, η υπό κρίσιν αγωγή νομίμως ασκείται, στα κατά τόπον αρμόδια δικαστήρια της Αθήνας, όπου βρίσκεται η έδρα της εναγομένης.
1.2 Οι διάδικοι
Η ενάγουσα είναι η Κοινωφελής Μη κερδοσκοπική Οργάνωση Φίλων Του Καρκίνου, "ΜΕΙΝΕ ΔΥΝΑΤΟΣ", η οποία συστάθηκε και ιδρύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2007. Πήρε τη νομική μορφή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, στις 5 Οκτωβρίου 2007, οπότε και κατατέθηκε το πρωτότυπο καταστατικό της ίδρυσης, στα βιβλία των εταιριών του Πρωτοδικείου Αθηνών, με αύξοντα αριθμό 16312.
Τα ιδρυτικά της μέλη είναι: Παναγιώτης Μιχαήλ του Ανδρέα (β ενάγων), Ιωάννα Αναγνωστοπούλου του Γεωργίου, Νικόλαος Σαβούρης του Ευαγγέλου, Αγγελική Παναγιωτοπούλου του Γεωργίου, Ευγενία Δήμου του Γεωργίου.
Οι σκοποί και οι στόχοι της οργάνωσης, βάσει του καταστατικού της οργάνωσης, έχουν, μεταξύ άλλων, οριστεί ως εξής:
- Απάλειψη των προκαταλήψεων σχετικά με τον καρκίνο.
- Εκρίζωση των στιγμάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο, ώστε να επαναπροσδιοριστεί η νόσος ως μία βιολογική πάθηση, που θεραπεύεται, και όχι ως μια κοινωνική κατάσταση. Γι' αυτό απαιτείται η ενεργός συμμετοχή όλων των πολιτών, ενάντια στον καρκίνο.
- Παροχή πληροφοριών (πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία κ.α.).
- Παροχή πληροφοριών (πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία κ.α.). Η εκλαϊκευμένη επιστημονική ενημέρωση των ασθενών, συγγενών και οικείων προσώπων, ώστε να αντιλαμβάνονται καλύτερα τη διαδικασία της διάγνωσης και θεραπείας και να επικοινωνούν ευχερέστερα με την ιατρική ομάδα.
- Υποστήριξη (ψυχολογική, συναισθηματική, πρακτικά θέματα κ.α.). Η υποστήριξη ενημέρωσης, ψυχολογικής, συναισθηματικής, ή πρακτικής φύσης σε όσους εμπλέκονται με τον καρκίνο, με όλα τα διαθέσιμα μέσα. Ειδικευμένοι επιστήμονες εθελοντές ή μη, θα είναι στην διάθεση της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για την παροχή αυτών των υπηρεσιών.
- H αύξηση των ευκαιριών, με κάθε τρόπο, για την ενημέρωση και πληροφόρηση όλων των πολιτών, για θέματα που αφορούν τον καρκίνο.
- Η πρόσβαση όλων των πολιτών στην πληροφόρηση, σε ό,τι αφορά τον καρκίνο την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την ανακουφιστική φροντίδα, την ψυχολογική, συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη.
- Η αναγνώριση και υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ασθενών με καρκίνο
- Η εκπροσώπηση των ασθενών με καρκίνο ή συγγενών τους, στα αρμόδια όργανα, τα οποία παίρνουν αποφάσεις που τους αφορούν, καθώς και στη δικαιοσύνη.
Ο δεύτερος ενάγων ήταν ασθενής του καρκίνου, αλλά και συνιδρυτής της α ενάγουσας, καθώς και νόμιμος εκπρόσωπός της σήμερα.
Η πρώτη εναγομένη είναι η ιδιοκτήτρια της εφημερίδας ESPRESSO, στην οποία δημοσιεύτηκε συνέντευξη του β ενάγοντος χωρίς την άδειά του και μάλιστα ενώ είχε λάβει προηγούμενη ρητή απαγόρευσή του.
Ο δεύτερος εναγόμενος είναι ο εκδότης που, εκδίδει την ως άνω εφημερίδα, στην οποία δημοσιεύτηκε η επίδικη συνέντευξη.
Οι εναγόμενοι ευθύνονται παράλληλα για την ηθική βλάβη που υπέστησαν οι ενάγοντες και επομένως ενέχονται εις ολόκληρον έναντι αυτών, σύμφωνα με το άρθρο 926 ΑΚ.
2. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
H Ελένη Καλαμάρη, μέλος της οργάνωσης (β ενάγουσας) και σπουδαία μαχητής ζωής και κατά του ρατσισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού των καρκινοπαθών, πέθανε τη Μ. Τετάρτη, στις 11.4.2012.
Στις 12.4.2012, Μ.Πέμπτη, η εφημερίδα ESPRESSO των εναγομένων, ζήτησε από τον δεύτερο από εμάς, συνέντευξη για την Ελένη που πέθανε και ήταν μέλος της οργάνωσής μας, BE STRONG.
Η εφημερίδα μας ενημέρωσε ότι θα δημοσίευε την συγκεκριμένη συνέντευξη την αμέσως επόμενη Δευτέρα. Την επόμενη μέρα όμως, Μ. Παρασκευή, είδαμε στην εναγόμενη εφημερίδα αφιέρωμα δισέλιδο για την Ελένη, αλλά και για την οργάνωση μας, στο οποίο ο συντάκτης αναφερόταν, και μάλιστα 3 φορές, στον καρκίνο με την απαράδεκτη λέξη «επάρατη» νόσος.
Για εμάς, ήταν εξαιρετικά βαρύ πλήγμα το γεγονός ότι η εφημερίδα χρησιμοποίησε την λέξη αυτή σε ένα κείμενο για την Ελένη μας.
Ο αγώνας που δίνουμε να εξαλειφθεί αυτή η επώδυνη λέξη από το λεξιλόγιο και την φρασεολογία των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι μακροχρόνιος και σκληρός. Οι ασθενείς του καρκίνου αισθάνονται «επάρατοι» (καταραμένοι) και βεβαίως περιθωριακοί ή μιάσματα της υγιούς κοινωνίας.
Συνεπώς ήταν αδύνατον να μην αντιδράσουμε σε αυτόν τον χαρακτηρισμό και να μην διαμαρτυρηθούμε για την προσβλητική αυτή φράση. Τους στείλαμε λοιπόν την παρακάτω διαμαρτυρία, στις 13.4.2012, Μ. Παρασκευή:
«Θα θέλαμε να διαμαρτυρηθούμε για το αφιέρωμα σας στην Ελένη Καλαμάρη για τους εξής λόγους:
Είναι οξύμωρο να αναφέρεστε, όταν θέλετε να τιμήσετε τη μνήμη της (Ελένης), για τον καρκίνο 3 φορές μέσα στο κείμενο, ως επάρατη νόσο, δηλαδή καταραμένη..... (δηλ όποιος έχει καρκίνο και το διαβάζει φανταστείτε τι θα αισθανθεί...). Όταν η ίδια στάθηκε μπροστά από ένα σάκο που έγραφε με κεφαλαία γράμματα τη λέξη καρκίνος...
Όταν σαν μέλος της οργάνωσής μας αλλά και με την παρουσία της, μας βοήθησε, όταν η οργάνωση μας ονομάζεται κοινωφελής μη κερδοσκοπική οργάνωση φίλων του καρκίνου..... και τέλος,
Όταν η ίδια απαιτούσε από τα ίδια τα ΜΜΕ, ο καρκίνος να ονομάζεται καρκίνος .
Καλό θα είναι όταν μιλάμε για αντικειμενική δημοσιογραφία, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε θέματα υγείας, να αφήνουμε απ' έξω τις δικές μας ερμηνείες ή τα δικά μας άλυτα θέματα. Έως τώρα έχουμε δεχθεί δεκάδες μέιλ για τη φράση επάρατη νόσος, καθώς και οι δικοί της άνθρωποι έχουν δυσανασχετήσει, γιατί αυτό δεν τιμά την Ελένη, αλλά θα την θύμωνε».
Στο τέλος αναφέραμε: «το δημοσίευμα με την φορτισμένη και απαράδεκτη φράση επάρατη (νόσος) ούτε ενημερώνει αντικειμενικά το κοινό και αντιθέτως το προσβάλλει.
Αξιώναμε ότι καλό θα ήταν να επανορθώσουν και να αναφέρουν ότι το λάθος τους έγινε εκ παραδρομής και όχι εσκεμμένα.
Επομένως, η συνέντευξη του δεύτερου από εμάς, Παναγιώτη Μιχαήλ, που δόθηκε στην δημοσιογράφο, κ. Διγενή, δεν επιτρέπεται να δημοσιευτεί, εάν προηγουμένως η εφημερίδα δεν διόρθωνε το λάθος που έγινε από μέρους της, ζητώντας συγγνώμη από όλους τους ασθενείς, αλλά και από την ίδια την Ελένη».
Με το παραπάνω κείμενο είναι ξεκάθαρο ότι δεν υπήρχε συναίνεση για την δημοσίευση της συνέντευξης που δόθηκε για την Ελένη από τον δεύτερο από εμάς, Παναγιώτη Μιχαήλ, ο οποίος υπέγραφε και την ανωτέρω ηλεκτρονική επιστολή, εάν προηγουμένως δεν καταδικαστεί από την εφημερίδα ο χαρακτηρισμός «επάρατος» και δεν υπάρξει η δημόσια συγνώμη της εφημερίδας για τη επαίσχυντη αυτή φράση.
Οι εναγόμενοι δεν απάντησαν ποτέ, αλλά αντιθέτως και παρά την απαγόρευσή μας δημοσίευσαν την συνέντευξη αυτή στις 17.4.2012 (αρ.φύλλου 3.380, σελ. 6-7). Η δημοσίευση της συνέντευξης του δεύτερου από εμάς, Παναγιώτη Μιχαήλ, έγινε κατά παράβαση των συναλλακτικών υποχρεώσεων του Τύπου, αφού δεν έδωσα ποτέ την συγκατάθεσή μου για δημοσίευση των απόψεών μου σχετικά μάλιστα με ένα τόσο ευαίσθητο θέμα που αφορά ζωές ανθρώπων και ασθενείς του καρκίνου.
Στοιχειοθετείται για τον λόγο αυτόν, παράνομη προσβολή της προσωπικότητάς μας και μας προκάλεσαν βαριά ηθική βλάβη, που οφείλεται σε υπαιτιότητα των εναγομένων, όπως αναλυτικώς παρατίθεται κατωτέρω.
3. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΤΟ ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ
3.1 Τα άρθρα 2 ,7, 106, 14, 25 παρ.3 του Συντάγματος
Το άρθρο 2, παρ. 1 του Συντάγματος καθιερώνει "ως πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας" το σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου. Συναφείς είναι και οι διατάξεις των άρθρων 7, παρ. 2 και 106, παρ. 2 του Συντάγματος, που απαγορεύουν ειδικότερα την προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την ανάπτυξη της ιδιωτικής οικονομικής πρωτοβουλίας σε βάρος της. Επομένως, απαγορεύεται εν προκειμένω και η ανάπτυξη της εκδοτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και η επιδίωξη αύξησης των πωλήσεων εντύπων, με τη δημοσίευση άρθρων με περιεχόμενο ψευδές και συκοφαντικό, που είναι εις βάρος της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Εξάλλου, με το άρθρο 14 του Συντάγματος καθιερώνεται και προστατεύεται η ελευθεροτυπία και κατά συνέπεια η ελεύθερη δημοσιογραφία, η οποία, πάντως, χωρίς να ανάγεται σε δημόσια λειτουργία, πρέπει να λειτουργεί προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Όμως, σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 3 του Συντάγματος (και 281 του ΑΚ), και αυτό το δικαίωμα της ελευθεροτυπίας υπόκειται στους περιορισμούς των νόμων, προκειμένου να προστατευτούν τα άτομα και το κοινωνικό σύνολο από την καταχρηστική άσκησή του.
Όσο και αν τα όρια μεταξύ της ελεύθερης και της καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος της ελευθεροτυπίας είναι δυσδιάκριτα, όμως προσδιορίζο¬νται ικανοποιητικά ως προς την προστασία της τιμής και της υπόληψης τρίτων και συνακόλουθα την προσβολή της προσωπικότητάς τους, από τα άρθρα 361-369 του ΠΚ (βλ. κατωτέρω υπό 4.3).
Όπως, άλλωστε, συνάγεται και από το άρθρο 10 της από 4/11/1953 Διεθνούς Συμβάσεως της Ρώμης, που κυρώθηκε από την ελληνική έννομη τάξη, η άσκηση της ελευθερίας του Τύπου μπορεί να υπαχθεί σε όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις, που αποτελούν αναγκαία μέτρα, μεταξύ άλλων, και « δια […]την προστασία της ηθικής, την προστασία της υπολήψεως και της τιμής του ατόμου[…]».
[Βλ. σχετική παραπομπή σε Π.Δ. Δαγτόγλου, ατομικά Δικαιώματα, τ. Α’ , 736]
3.2 Τα άρθρα 57 και 59, 914, 919, 920 και 932 ΑΚ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 57 ΑΚ, η οποία απορρέει από τη συνταγματική αρχή της αξίας του ανθρώπου, όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητά του έχει δικαίωμα να απαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον, ενώ αξίωση αποζημίωσης σύμφωνα με τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες, δεν αποκλείεται.
Κατά το άρθρο 59 ΑΚ, το Δικαστήριο, με την απόφασή του, ύστερα από αίτηση αυτού που έχει προσβληθεί, και αφού λάβει υπόψη το είδος της προσβολής, μπορεί επιπλέον να καταδικάσει τον υπαίτιο να ικανοποιήσει την ηθική βλάβη αυτού που είχε προσβληθεί.
[βλ. Γεωργιάδη - Σταθόπουλο, τόμος Α στo άρθρο 57 σ. 99, Μπαλή ΓενΑρχ παρ. 12, ΑΠ 83/64 ΝοΒ 12. 69, ΑΠ 60/69 ΝοΒ 17. 562, ΕφΑθ 1688/98 Ελλ Δνη 39.667, ΕφΑΘ 12154/90 ΕλλΔνη 32. 1673, ΕφΑθ 10504/86 ΕλλΔνη 28. 1315]
Προϋποθέσεις για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων των άρθρων 57 και 59 είναι: α) να υπάρχει προσβολή του δικαιώματος της προσωπικότητας και, β) η προσβολή αυτή να είναι παράνομη.
Παράνομη προσβολή θεωρείται εκείνη που αντίκειται στις επιταγές και τις απαγορεύσεις της έννομης τάξεως, αλλά και κάθε επέμβαση στην προσωπικότητα του άλλου, η οποία, χωρίς να συνιστά παράβαση συγκεκριμένου απαγορευτικού ή επιτακτικού κανόνα δικαίου, είναι αντίθετη στο γενικότερο πνεύμα του ή στις γενικές επιταγές της έννομης τάξεως. Η επέμβαση αυτή αρκεί να ενέχει παράβαση των γενικών υποχρεώσεων που επιβάλλουν να μην προσβάλλει κανείς υλικά ή ηθικά αγαθά του άλλου, εκτός αν υπάρχουν γενικοί ή ειδικοί όροι που να αναιρούν το παράνομο της επεμβάσεως.
Στα ανωτέρω συμπεριλαμβάνεται και το δικαίωμα στη διάθεση των απόψεων και του λόγου καθώς και το δικαίωμα στην εικόνα. Δηλαδή και το δικαίωμα επι της πνευματικής ιδιοκτησίας επί γραπτών κειμένων ή προφορικού λόγου όπου διατυπώνονται συγκεκριμένες απόψεις και προέρχονται αποκλειστικώς από συγκεκριμένο πρόσωπο.
[βλ. ΕφΑθ 1371/1997 ΔΕΕ 1997 σ. 997, ΕφΑΘ 1688/1998 ΕλΔ 39 667 Δεληγιάννη - Κορνηλάκη, ΕιδΕνοχ ΙΙΙ, 1992, παρ. 346 σ. 132-3, Απ. Γεωργιάδη σε Γεωργιάδη - Σταθόπουλο ΑΚ, 914 αριθμ. 21, βλ και Σούρλα στην ΕρμΑΚ άρθρο 57 παρ. 4, ΑΠ 835/72 ΝοΒ 21. 205].
Για την επιδίκαση χρηματικής ικανοποιήσεως, κατά το άρθρο 59 του ΑΚ, απαιτείται και πταίσμα εκείνου από τον οποίο προέρχεται η προσβολή [ΑΠ 849/1955 ΝοΒ 36,936] και ειδικότερα απαιτείται η προκαλούμενη από την προσβολή ηθική βλάβη να είναι σημαντική.
[Α. Γεωργιάδη-Μ. Σταθόπουλου Αστ. Κώδικας αριθ. 57 παρ. 8 άρθρο 59 εδ. 10 ΕφΑθ 10504/1986 ό.π.]
Σύμφωνα με τα άρθρα 914, 919 και 920 ΑΚ αντίστοιχα, υποχρέωση αποζημίωσης έχει όποιος με πρόθεση ζημίωσε άλλον κατά τρόπο αντίθετο προς τα χρηστά ήθη, καθώς και όποιος, γνωρίζοντας ή υπαίτια αγνοώντας, υποστηρίζει ή διαδίδει αναληθείς ειδήσεις που εκθέτουν σε κίνδυνο την πίστη, το επάγγελμα ή το μέλλον άλλου.
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 932 ΑΚ, σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση, λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που υπέστη προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του.
3.3 Τα άρθρα 362, 363 ΠΚ
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 362 ΠΚ, διαπράττει το αδίκημα της δυσφημίσεως "όποιος με οποιονδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή και την υπόληψή του […]". Επίσης, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 363 ΠΚ, στοιχειοθετείται συκοφαντική δυσφήμιση "αν […] το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές […]".
3.4 Ο Ν. 1178/1981 "περί αστικής ευθύνης του Τύπου και άλλων τινών διατάξεων"
Με την παράγραφο 1 του άρθρου Μόνου του ν. 1178/1981 «περί αστι¬κής ευθύνης του Τύπου και άλλων τινών διατά¬ξεων», ορίζεται ότι «ο ιδιοκτήτης παντός εντύπου υποχρεούται εις πλήρη αποζημίωσιν δια την παράνομον περιουσιακήν ζημίαν ως και εις χρηματικήν ικανοποίησιν δια την ηθικήν βλάβην, αι οποίαι υπαιτίως επροξενήθησαν δια δημοσιεύμα¬τος θίγοντος την τιμήν ή την υπόληψιν παντός ατόμου, έστω και αν η κατά το άρθρον 914 του ΑΚ υπαιτιότης, η κατά το άρθρον 919 του ΑΚ πρόθεσις και η κατά το άρθρον 920 του ΑΚ γνώσις ή υπαίτιος άγνοια συντρέχει εις τον συντάκτην τού δημοσιεύματος ή, εάν ούτος είναι άγνωστος, εις τον εκδότην ή τον διευθυντήν συντάξεως του εντύπου».
Aπό τη διάταξη αυτήν, που επικρατεί ως ειδική των άρθρων 914 επ. και 932 του ΑΚ, προκύ¬πτει σαφώς ότι καθιερώνεται αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτη κάθε εντύπου σε πλήρη αποζημίωση για την παράνομη περιουσιακή ζημία, αλλά και χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, οι οποίες προξενήθηκαν υπαιτίως, με δημοσίευμα που θίγει την τιμή ή την υπόληψη ορισμένου ατόμου.
[ΑΠ 1416/1983 ΝοΒ 32,122, ΕφΑθ 9720/1991 ΕλΔ 34,1513, ΕφΑθ 8268/1991 ΕλΔ 34,1510, ΕφΑθ 1652/1988 ΕλΔ 30,914]
Θεμελιώνεται δε γνήσια αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτη του εντύπου, υπό την προϋπόθεση ότι συντρέχει η κατά τα ανωτέρω υποκειμενική ευθύνη στο πρόσωπο του συντάκτη ή του εκδότη ή του διευθυντή.
Υποκειμενική ευθύνη, κατά τις ανωτέρω διατάξεις των άρθρων 914, 919 και 920 ΑΚ έχει παράλληλα και ο εκδότης του εντύπου, οι οποίος, υπαίτια και εν γνώσει του προκάλεσε την προσβολή της προσωπικότητας τρίτου. Έτσι λοιπόν, ο εκδότης ευθύνεται εις ολόκληρον με τον ιδιοκτήτη του εντύπου.
[ΑΠ 782/2005, 961/03, A΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ, 653/01, Δ/νη 42, 1639]
ΥΠΟ ΚΡΙΣΙΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
4.1 Η απόκρυψη της μη συναίνεσής μου για την δημοσίευση της συνέντευξης.
Οι εναγόμενοι απέκρυψαν την μη συναίνεσή μου, εμού του δεύτερου ενάγοντος, για την δημοσίευση της συνέντευξης. Επίσης, απέκρυψαν από το αναγνωστικό κοινό ότι διαμαρτυρήθηκα στην εφημερίδα για την απαράδεκτη χρήση της φράσης «επάρατη νόσος» για τον καρκίνο.
Αυτό συνιστά απόκρυψη των πραγματικών περιστατικών και στοιχειοθετεί παράβαση των συναλλακτικών υποχρεώσεων του Τύπου.
Η πρόθεσή τους να προσβάλλουν την προσωπικότητά μου αποδεικνύεται από το γεγονός ότι, ενώ είχαν λάβει την ηλεκτρονική επιστολή που τους απέστειλα πριν την δημοσίευση της συνέντευξης, εντούτοις απέκρυψαν αυτήν από το αναγνωστικό κοινό, ουδέποτε μου απάντησαν και προχώρησαν χωρίς την συναίνεσή μου στην δημοσίευση της συνέντευξης.
4.2 Παράνομη δημοσίευση συνέντευξης του β ενάγοντος, χωρίς την συναίνεση του - Παράνομη επέμβαση στην προσωπικότητα του β ενάγοντος και αντιστοίχως της α ενάγουσας
Η συγκεκριμένη συνέντευξη, ως εκδήλωση της προσωπικότητάς μου, δημοσιεύτηκε χωρίς την συναίνεσή μου. Η επέμβαση αυτή ενέχει παράβαση των γενικών υποχρεώσεων που επιβάλλουν να μην προσβάλλει κανείς άυλα ή ηθικά αγαθά του άλλου.
Στα ανωτέρω συμπεριλαμβάνεται και το δικαίωμα στη διάθεση των απόψεων και του λόγου καθώς και το δικαίωμα στην εικόνα. Δηλαδή και το δικαίωμα επί της πνευματικής ιδιοκτησίας επί γραπτών κειμένων ή προφορικού λόγου, όπου διατυπώνονται συγκεκριμένες απόψεις, και προέρχονται αποκλειστικώς από συγκεκριμένο πρόσωπο, το οποίο εν τέλει, και για οποιονδήποτε λόγο, απαγορεύει τη δημοσίευση ή την δημόσια παρουσίασή τους.
Εξάλλου, η συνέντευξη δόθηκε από εμένα, όχι μόνο ατομικώς, ως ασθενή καρκίνου, αλλά και με την ιδιότητα του εμπνευστή, ιδρυτή και νομίμου εκπροσώπου της α ενάγουσας, και επομένως, η παράνομη επέμβαση έγινε και στην προσωπικότητα της μη κυβερνητικής οργάνωσης (α ενάγουσας), καθόσον διατυπώνονταν και απόψεις της μέσω του νομίμου εκπροσώπου της (β ενάγοντος).
5. ΗΘΙΚΗ ΒΛΑΒΗ
Οι ανωτέρω ισχυρισμοί συνιστούν βαρύτατη προσβολή της τιμής και της αξιοπρέπειάς μας. Εξαιτίας του επίδικου δημοσιεύματος, εθίγη βαρύτατα η τιμή και η υπόληψή μας.
Η οργάνωσή μας εμφανίζεται στην συνέντευξη του δεύτερου από εμάς των εναγόντων, και μάλιστα, συνιδρυτή και επικεφαλής της, να παρουσιάζει τις απόψεις της σε εφημερίδα, η οποία, σε αφιέρωμα που έκανε για τον θάνατο του μέλους της, Ελένης Καλαμάρη, ανέφερε τον καρκίνο ως «επάρατη νόσο».
Το ίδιο ισχύει και για εμένα, τον β ενάγοντα, που είχα μάλιστα στείλει επιστολή διαμαρτυρίας για την απαράδεκτη χρήση του όρου «επάρατος».
Η προσβολή αυτή είναι παράνομη και υπαίτια και επέφερε σημαντικότατη ηθική βλάβη, εξαιτίας της με δόλο προσβολής της προσωπικότητάς μας, η οποία και μας δημιούργησε ιδιαίτερα μεγάλη ψυχική επιβάρυνση, και μάλιστα λαμβανομένης υπ’ όψιν της ιδιαίτερης βαρύτητας της προσβολής.
Η βαριά προσβολή της προσωπικότητας της ενάγουσας προκύπτει με σαφήνεια από:
- το μέσον που πραγματοποιήθηκε η συγκεκριμένη προσβολή, αφού είναι ημερήσια εφημερίδα πανελλήνιας κυκλοφορίας, και μάλιστα ασχολείται με κοσμικές ειδήσεις, σκάνδαλα και γενικώς ζητήματα τα οποία ενδιαφέρουν ένα ιδιαιτέρως μεγάλο τμήμα της κοινωνίας. Συνεπώς, το προσβλητικό γεγονός της δημοσίευσης της συνέντευξης έγινε γνωστό σε μεγάλο αριθμό αναγνωστών, ιδίως δε στα μέλη της οργάνωσης, καρκινοπαθείς, συναδέλφους, τους οικείους της θανούσης και στους πολίτες οι οποίοι γνώριζαν τον αγώνα της οργάνωσης κατά της χρήσης του όρου επάρατη νόσος και σήμερα φαίνονται οργάνωση και ιδρυτής να επιβραβεύουν την εφημερίδα που κάνει χρήση του όρου αυτού.
- τα πρόσωπα που εθίγησαν από τη συγκεκριμένη προσβολή έχουν μεγάλη δραστηριότητα για την υποστήριξη των καρκινοπαθών και την επανένταξή τους στους υγιείς της κοινωνίας.
6. ΓΝΩΣΗ – ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ
Ο εκδότης και β εναγόμενος, ενέκρινε το δημοσίευμα εν πλήρη γνώσει του ψεύδους του, αφού γνώριζε την ηλεκτρονική επιστολή μου, η οποία απεστάλη στην κεντρική διεύθυνση της εφημερίδας, καθώς και την αντίδρασή μου και εν γνώσει του την απέκρυψε, επιτρέποντας την δημοσίευση παρά την μη συναίνεσή μου.
Όλα τα ανωτέρω αποδεικνύουν, άνευ ετέρου, τη γνώση των εναγομένων ότι με την συμπεριφορά τους θα προσβάλλουν την προσωπικότητά μας και θα μας προκαλέσουν ηθική βλάβη. Εξάλλου, η απόκρυψη της αλήθειας, η μη παρουσίαση της πραγματικής θέλησής μας συνιστούν άνευ ετέρου, βαρύτατη προσβολή της προσωπικότητάς μας.
6.1 Ειδικώς ως προς την ευθύνη της πρώτης εναγόμενης εταιρείας
Η πρώτη εναγομένη, ως εκδότρια εταιρία του επίδικου εντύπου, ευθύνεται αντικειμενικά για την προσβολή της προσωπικότητάς μας [Βλ. ανωτέρω υπό 4.4 σχετική νομολογία, καθώς και Γ. Καράκωστα, Προσωπικότητα & Τύπος, σ. 221].
6.2 Ειδικώς ως προς τη γνώση – υπαιτιότητα του δεύτερου εναγομένου
Η γνώση του δεύτερου εναγομένου, ο οποίος εκδίδει και έχει την γενική εποπτεία του εν λόγω έντυπου, προκύπτει από το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εφημερίδα ελέγχεται απολύτως ως προς το περιεχόμενό της από αυτόν.
Είναι βέβαιον ότι ο β εναγόμενος έλαβε γνώση της αντίδρασής μου και του περιεχομένου της επιστολής μου, και παρά το γεγονός αυτό, όχι μόνο την απέκρυψε, αλλά προχώρησε παράνομα στην δημοσίευση της συνέντευξής μου, ενώ γνώριζε σαφώς ότι δεν είχε την συναίνεσή μου.
Η γνώση του προκύπτει από το γεγονός ότι η επιστολή εστάλη στην κεντρική ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας, και έτσι αναμφιβόλως, πληροφορήθηκε το γεγονός.
Εξάλλου, ως εκδότης, είναι βέβαιον ότι ασχολήθηκε και συσκέφθηκε από κοινού με τους συνεργάτες του και τους λοιπούς αρμόδιους ύλης, για την επιλογή, τη διατύπωση και την παρουσίαση του συγκεκριμένου δημοσιεύματος, το οποίο και ενέκρινε να συμπεριληφθεί στην ύλη του τεύχους της εφημερίδας, ως κύριο και βασικό θέμα της ημέρας εκείνης, και συνεπώς είχε πρόθεση να προσβάλει την προσωπικότητα των εναγόντων.
Παράβαση των συναλλακτικών υποχρεώσεων του Τύπου, της καλής πίστης και των χρηστών ηθών
Με τη δημοσίευση του επίδικου δημοσιεύματος, παραβιάστηκαν και οι συναλλακτικές υποχρεώσεις περί Τύπου, όπως αυτές αποτυπώνονται στον κοινής αποδοχής, από 19-20/05/1998 Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ. Η μη τήρηση των υποχρεώσεων αυτών, χάριν προστασίας της προσωπικότητας της ενάγουσας, συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας και θεμελιώνει το παράνομο της συμπεριφοράς υπό την έννοια της ΑΚ 914 επ.
[Βλ. και Γ. Καράκωστα, Προσωπικότητα & Τύπος σ. 101].
Συγκεκριμένα, δεν τηρήθηκαν οι συναλλακτικές υποχρεώσεις που απορρέουν από:
- το καθήκον σεβασμού της προσωπικότητας, καθώς προσεβλήθη βάναυσα η προσωπικότητά μας, αφού οι εναγόμενοι προέβαλαν, εν γνώσει τους, συνέντευξη, για την οποία δεν είχαν άδεια, και μας ενεφάνισαν να επιβραβεύουμε την εφημερίδα, η οποία χρησιμοποιούσε τον όρο επάρατη νόσος,
- το καθήκον αληθείας, αφού οι εναγόμενοι προέβησαν εν γνώσει τους σε δημοσίευση συνέντευξης, για την οποία γνώριζαν ότι δεν είχαν συναίνεση, και απέκρυψαν την επιστολή διαμαρτυρίας εμού του β ενάγοντος, παραβιάζοντας, με τον τρόπο αυτόν, τη σχετική τους υποχρέωση, σύμφωνα με τη δημοσιογραφική δεοντολογία,
- το καθήκον διαμορφώσεως της κοινής γνώμης, αφού προκλήθηκε στο αναγνωστικό κοινό αδικαιολόγητα η εντύπωση ότι εμείς οι ενάγοντες επιβραβεύουμε την εφημερίδα, η οποία χρησιμοποιούσε τον όρο επάρατη νόσος, δίδοντας συνέντευξη σε αυτήν.
7. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Επειδή οι παραπάνω ενέργειες των εναγομένων, για τους λόγους που αναφέρθηκαν ανωτέρω, συνιστούν παράνομη προσβολή της προσωπικότητάς μας και προκάλεσαν σ’ εμάς ηθική βλάβη (ΑΚ 57, 59).
Επειδή το επίμαχο δημοσίευμα, από το οποίο εμείς οι ενάγοντες υποστήκαμε βαρύτατη ηθική βλάβη, έγινε γνωστό σε μεγάλο αριθμό αναγνωστών, ιδίως δε στα μέλη της οργάνωσης καρκινοπαθείς, συναδέλφους, τους οικείους της θανούσης και στους πολίτες, οι οποίοι γνώριζαν τον αγώνα της οργάνωσης κατά της χρήσης του όρου επάρατη νόσος.
Επειδή δικαιούμαστε χρηματική ικανοποίηση, λόγω της ηθικής βλάβης που υποστήκαμε, αφού, εκτός από την εφαρμογή των άρθρων 57 και 59 ΑΚ, συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του άρθρου 932 ΑΚ, ήτοι: (α) αδικοπραξία (ΑΚ 914, 919, 920) και (β) πρόκληση ηθικής βλάβης (ΑΚ 932).
Επειδή, σύμφωνα με τον νόμο 1178/1981 «περί αστικής ευθύνης του Τύπου και άλλων τινών διατάξεων», ο ιδιοκτήτης κάθε εντύπου ευθύνεται για δημοσίευμα που θίγει την τιμή και την υπόληψη κάθε ατόμου, και υποχρεούται για τη χρηματική ικανοποίηση (932 ΑΚ) και αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, έστω και αν η κατά το άρθρο 914 ΑΚ υπαιτιότητα, η κατά το άρθρο 919 πρόθεση και η κατά το άρθρο 920 γνώση ή υπαίτια άγνοια συντρέχει στο συντάκτη του δημοσιεύματος ή στο πρόσωπο του εκδότη ή του διευθυντή σύνταξης του εντύπου.
Επειδή, όπως προκύπτει σαφώς από τον ανωτέρω νόμο, καθιερώνεται αντικειμενική ευθύνη του εκδότη ή άλλως, απόντος αυτού, του διευθυντή συντάξεως του εντύπου για τα επιλήψιμα δημοσιεύματα, εφ' όσον ο ιδιοκτήτης του εντύπου είναι άγνωστος [ΑΠ 389/2004, 1020/2004, 1416/1983 ad hoc].
Επειδή, επομένως, η πρώτη εναγομένη, ευθύνεται αντικειμενικά για την εις βάρος της ενάγουσας προσβολή.
Επειδή ο δεύτερος των εναγομένων είναι υπαίτιος της προσβολής της προσωπικότητάς μας, ο οποίος με πρόθεση έλεγξε και ενέκρινε, ως εκδότης του περιοδικού.
Επειδή, με βάση το νόμο 1178/1981, η χρηματική ικανοποίηση, ηθικής βλάβης, του θιγομένου από επιλήψιμο δημοσίευμα, δεν μπορεί να είναι κατώτερη από 10.000.000 δρχ (30.000 €).
Επειδή, λαμβανομένων υπ’ όψιν:
- της απόκρυψης στοιχείων και παρουσίαση εμμέσως ψευδούς εικόνας που αποδόθηκε από τους εναγομένους, από κοινού ενεργούντες, για εμάς τους ενάγοντες,
- των ιδιαίτερα επιβαρυντικών συνθηκών, κάτω από τις οποίες έλαβε χώρα η περιγραφόμενη στο ιστορικό της παρούσης αγωγής αδικοπραξία, και ιδίως η έκταση της δημοσιότητας που πήρε το δημοσίευμα αυτό.
- της περιουσιακής καταστάσεως και οικονομικής ισχύος της πρώτης εναγόμενης εταιρείας, αλλά και των λοιπών εναγομένων.
- της κοινωνικής θέσης και του λειτουργήματος των εναγόντων, για την υποστήριξη των ασθενών από καρκίνο,
Επειδή η ηθική βλάβη, την οποία υποστήκαμε εμείς οι ενάγοντες, είναι ιδιαιτέρως μεγάλη, όπως ανωτέρω αναλύθηκε, ανάλογη δε πρέπει να είναι και η χρηματική μας ικανοποίηση γι’ αυτήν (άρθρα 57, 59, 914 επ., 932 ΑΚ).
Επειδή οι εναγόμενοι πρέπει να υποχρεωθούν να καταβάλουν, αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, το εύλογο ποσό των 70.000 € στην α ενάγουσα και 30.000 στον β ενάγοντα, ως ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστησαν από υπαιτιότητά τους, σύμφωνα με το άρθρο 926 ΑΚ.
Επειδή αρμοδίως καθ’ ύλην και κατά τόπον εισάγεται στο Δικαστήριό Σας η παρούσα αγωγή
Επειδή η παρούσα αγωγή είναι νόμιμη, βάσιμη και αληθής.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Α Ι Τ Ε Ι Τ Α Ι
Α Ι Τ Ε Ι Τ Α Ι
1. Να γίνει δεκτή η παρούσα αγωγή.
2. Να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να καταβάλουν αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν στην παρούσα, ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη στους ενάγοντες, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής, το ποσό των 70.000 € στην α ενάγουσα και το ποσό των 30.000 € στον β ενάγοντα.
3. Να κηρυχθεί προσωρινώς εκτελεστή η απόφαση που θα εκδοθεί, λόγω του ότι πρόκειται για αδικοπραξία (αρ. 908 Δ ΚΠολΔ).
4. Να καταδικαστούν οι εναγόμενοι στη δικαστική δαπάνη και αμοιβή του πληρεξουσίου δικηγόρου των εναγόντων.
Αθήνα, 31 Μαΐου 2012
Ο πληρεξούσιος Δικηγόρος
Αλέξανδρος Ν. Κρυσταλλίδης
Ο πληρεξούσιος Δικηγόρος
Αλέξανδρος Ν. Κρυσταλλίδης
